به نوشابه بگویید نه!
آیا نوشابه در فهرست خرید خانواده شما قرار دارد؟ آیا هنگام خرید مواد غذایی در فروشگاه نوشابه های رژیمی را انتخاب می کنید؟ اگر تصور می کنید نوشابه های رژیمی کم ضررتر هستند، لازم است بدانید مصرف هر نوع نوشابه گازدار صرف نظر از مقدار کالری و نوع شیرین کننده آن می تواند به بدن آسیب برساند و سیستم ایمنی را ضعیف کند. باور ندارید؟ این هم دلایلش:
● اضـافـه وزن، چاقـی و دیـابـت
نوشابه های گازدار به دلیل مقدار بسیار زیاد قند و رادیکال های آزادی که دارند موجب آسیب به بافت های بدن، چاقی و اضافه وزن، ابتلا به دیابت و پیشرفت عوارض و مشکلات ناشی از دیابت می شوند.
● سـوء تغـذیـه
افرادی که به جای نوشیدنی های سالم مانند شیر کم چرب و آبمیوه طبیعی نوشابه گازدار می خورند احتمال دارد به مقدار کافی ویتامین A، کلسیم و منیزیم دریافت نکنند. اسیدفسفریک موجود در نوشابه های گازدار موجب برداشت کلسیم و منیزیم از بافت های بدن می شود و مقدار این مواد مغذی را در بدن کاهش می دهد. کلسیم و منیزیم به کارکرد بهتر و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کنند. بررسی ها نشان داده احتمال ابتلا به پوکی استخوان در افرادی که زیاد نوشیدنی گازدار مصرف می کنند، بیشتر است و پوکی استخوان در آنها زودتر آغاز می شود.
● شـیـریـن کننـده هـای مصنـوعـی
بعضی ها تصور می کنند تنها نکته منفی مصرف نوشابه های گازدار قند زیاد و کالری بالای آن است و به همین خاطر به جای مصرف نوشابه های گازدار معمولی که با شیرین کننده های پرکالری شیرین شده اند از نوشابه های گازدار رژیمی استفاده می کنند و چون خیالشان از بابت مقدار کالری این مواد راحت است بدون هیچ محدودیتی این نوشابه ها را مصرف می کنند. در حالی که بررسی ها نشان داده است نوشابه های رژیمی هم با اضافه وزن ارتباط دارند. نتیجه یک مطالعه با بررسی ۱۵۵۰ فرد نشان داده است که احتمال چاقی و اضافه وزن در افرادی که نوشابه رژیمی مصرف می کنند با نوشیدن هر بطری نوشابه ۴۱ درصد بیشتر می شود. سلول های بدن در پاسخ به هر طعم شیرین نسبت به ذخیره چربی و کربوهیدرات اقدام می کنند و این مساله موجب گرسنگی بیشتر می شود. همچنین شیرین کننده ها ترشح انسولین را بیشتر می کنند و در نتیجه توانایی بدن برای سوزاندن چربی کاهش پیدا می کند. حقیقت تلخ دیگر آن است که تاثیر مصرف نوشابه های رژیمی بر کاهش وزن از نظر علمی به اثبات نرسیده است و هنوز هیچ مطالعه ای نشان نداده است که نوشیدن نوشابه های رژیمی به کاهش وزن کمک می کند.
● بـطـری هـای پـلاسـتـیـکـی
ضررهای نوشابه های گازدار رژیمی و غیررژیمی تنها به قند زیاد و رادیکال های آزاد و اسید فسفریک موجود در آنها محدود نمی شود. حتی بطری های پلاستیکی نوشابه برای سلامت مضر هستند و می توانند ما را بیمار کنند. این بطری نوعی ماده شیمیایی سمی موسوم به بیسفنول A یا BPA دارد که می تواند از بطری به نوشابه و پس از مصرف نوشابه به بدن ما وارد شود. بررسی ها نشان داده است که BPA با تعداد زیادی از بیماری ها از جمله نقص سیستم ایمنی بدن ارتباط دارد. اگر نگران سلامت کودکتان هستید، مراقب باشید به مصرف نوشابه و سایر نوشیدنی هایی که در بطری های پلاستیکی عرضه می شود، عادت نکند. کارشناسان بهداشت توصیه می کنند از کودکان در برابر تماس با محصولات حاوی این ماده به ویژه محصولاتی که هر روز استفاده می شوند محافظت کنیم. منبع: ریدرزدایجست
● وقتی نوشابه سیاه می خورید چه اتفاقی می افتد؟
▪ ۱۰ دقیقه بعد
۱۰ قاشق چایخوری شکر وارد بدن تان می شود. می دانید چرا با وجود خوردن این حجم شکر دچار استفراغ نمی شوید؟ چون اسید فسفریک، کمی طعم آن را می گیرد و شیرینی اش را خنثی می کند.
▪ ۲۰ دقیقه بعد
قند خون تان بالا می رود و به ترشح ناگهانی و یک جای انسولین منجر می شود. کبدتان شروع می کند به تبدیل قند به چربی تا قند خون، بیشتر از این بالا نرود.
▪ ۴۰ دقیقه بعد
حالا دیگر جذب کافئین کامل شده، مردمک های تان گشاد می شود، فشار خون تان بالا می رود و در پاسخ به این حالت، کبدتان قند را به داخل جریان خون رها می کند. گیرنده های آدنوزین مغز حالا بلوک می شوند تا از احساس خواب آلودگی جلوگیری کنند.
▪ ۴۵ دقیقه بعد
ترشح دوپامین افزایش پیدا می کند و مراکز خاصی در مغز که حالت سرخوشی ایجاد می کنند، تحریک می شوند. این همان مکانیسمی است که در مصرف هروئین به ایجاد سرخوشی منجر می شود.
▪ ۶۰ دقیقه بعد
اسیدفسفریک موجود در نوشابه، داخل روده کوچک، به کلسیم، منیزیم و روی می چسبد. متابولیسم بدن افزایش پیدا می کند. میزان بالای قند خون و شیرین کننده های مصنوعی، دفع هرچه بیشتر کلسیم را از طریق ادرار باعث می شوند.
● مدتی بعدتر
کافئین در نقش یک داروی مدر (ادرارآور) وارد عمل می شود. حالا دیگر کلسیم و منیزیم و روی که قرار بود جذب بدن شود، بیش از پیش از طریق ادرار دفع می شود و به همراه آن مقادیر زیادی آب، سدیم و دیگر الکترولیت ها نیز از دست می رود.
... و بالاخره
کم کم آن غوغایی که در بدن تان ایجاد شده بود فروکش می کند و نوبت به افت قند می رسد. در این مرحله یا خیلی حساس و تحریک پذیر می شوید یا خیلی کرخت و بی حال. حالا دیگر تمام آن آبی را که از طریق نوشابه وارد بدن خود کرده بودید، دفع کرده اید؛ آبی که می شد به جای اسید و کافئین و شکر، حاوی مواد مفیدی برای بدن تان باشد. تا چند ساعت بعد اثر کافئین هم از بین می رود و شما هوس یک نوشابه دیگر می کنید.
● نگاه متخصص تغذیه
دکتر مسعود کیمیاگر
متخصص تغذیه و رژیم درمانی
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
نوشابه دشمن رژیم است
به طورکلی نوشابه ها مواد مفیدی نیستند. مصرف نوشابه های غیررژیمی به دلیل کالری بالایی که دارند توصیه نمی شود. یک لیوان نوشابه غیررژیمی بیشتر از ۱۰۰ کالری انرژی دارد. همه انواع نوشابه های گازدار به دلیل تداخل در جذب کلسیم مفید نیستند. نوشابه های گازدار برای دستگاه گوارش هم مفید نیستند و آن را تنبل می کنند. همچنین این نوشابه ها وابستگی ایجاد می کند و پس از مدتی فرد به مصرف آنها عادت می کند. نوشابه های رژیمی همه مضرات نوشابه های غیررژیمی را دارند منهای کالری زیاد. در واقع کالری این نوشابه ها بسیار کم و نزدیک به صفر است. به همین دلیل این نوشابه ها چاق کننده نیستند و مصرفشان موجب بالا رفتن قند خون در افراد دیابتی نمی شود. بهتر است در رژیم غذایی از نوشابه استفاده نشود و مصرف آن به هفته ای یکبار یا ۱۰ روز یک بار محدود شود. اما اگر کسی اصرار به خوردن نوشابه دارد یا به دلیل اینکه غذا خشک است و از گلو پایین نمی رود می خواهد همراه غذا نوشابه بخورد بهتر است نوع رژیمی آن را انتخاب کند. به طور کلی ترجیح بر این است که افراد نوشابه های بدون گاز را انتخاب کنند و به جای نوشابه همراه غذا نوشیدنی هایی مانند دوغ و آب پرتقال بخورند. به عنوان مثال غذاهایی مانند ساندویچ ها و پیتزاهای حاوی کالباس و سوسیس بهتر است با آب پرتقال خورده شوند. آب پرتقال حتی نوع مصنوعی اش به دلیل ویتامین C که دارد ضررهای کالباس و سوسیس مانند تولید نیتروزآمین را خنثی می کند.
● نگاه ارتوپد
دکتر تقی بغدادی
فوق تخصص ارتوپدی کودکان
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
نوشابه دشمن استخوان است
بیشتر نوشابه های گازدار، یک محلول قندی به اضافه کافئین هستند اما ممکن است نوشابه های رژیمی، قند یا شیرینی غیرقندی کمتری داشته باشند. بعضی نوشابه ها هم ترکیب کافئین ندارند.
اثر عمومی نوشابه ها بخشی مربوط به قند است که با مصرف زیاد باعث افزایش وزن می شود و بخشی مربوط به کافئین. کافئین می تواند سبب کاهش تراکم استخوان شود و جذب کلسیم را کاهش دهد. مصرف بیش از حد قند در برنامه غذایی از طریق نوشابه هم تعادل ترکیبات لازم در سوخت وساز بدن یعنی تناسب قند، چربی و پروتئین را به هم می زند و هم وزن تغییرات در ترکیب استخوان را افزایش می دهد. توصیه متخصصان تغذیه، کاهش مصرف یا مصرف نکردن نوشابه های گازدار است. این نکته در کودکان بیشتر مورد توجه است زیرا عادت به مصرف زیاد نوشابه گازدار و افزایش وزن، فعالیت فیزیکی کودکان را محدود می کند و آثار منفی روان تنی در آنها خواهد داشت. کافئین هم می تواند در آنها اختلال خواب به وجود آورد و اگر شرایطی مانند کاهش فعالیت فیزیکی و افزایش وزن هم موجود باشد، کافئین ماهیت استخوان را تغییر و تراکم آن را کاهش می دهد.
● نگاه دندانپزشک
دکتر سید احمد موسوی
اندودنتیست و عضو هیات علمی دانشگاه
نوشابه دشمن دندان است
مطالعات نشان داده است که اسید موجود در نوشابه های گازدار می تواند موجب ساییدگی و پوسیدگی دندان ها شود. این نوشیدنی ها بیشترین تاثیر مخرب را بر ساختمان مینای دندان دارند. نوشابه های گازدار به خصوص بر دندان کودکان زیر شش سال اثر تخریبی بیشتری دارند و توصیه می شود پدر و مادرها فرزندان خود را به خوردن این نوشیدنی ها عادت ندهند.
البته به خصوص در افرادی که دارای حساسیت های دندانی هستند، علاوه بر نوشابه ها، نوشیدنی هایی مانند آب پرتقال، آبلیمو، آب گریپ فروت و انواع چای روی دندان ها آثار نامطلوبی دارند. مهم این است که بعد از نوشیدن نوشابه یا این آبمیوه ها دندان ها با آب شسته شوند و مسواک نزنید زیرا مسواک زدن باعث تشدید اثر مخرب این نوشیدنی ها خواهد شد. در پایان توصیه می کنم تا حد امکان از خوردن نوشابه پرهیز کنید. اگر هم تمایل به مصرف آن دارید، حتما از نی استفاده کنید تا تماس مواد آن با سطح دندان کمتر شود. برای تشخیص مشکلات دندان در مراحل اولیه و پیشگیری از مشکلات شدیدتر، هر شش ماه یک بار به دندان پزشک مراجعه کنید.
روزنامه سلامت ( www.salamat.ir )
